W jakim wieku można dziecko zacząć uczyć języka obcego? Czy to, że inni rodzice wysyłają swoje pociechy na lekcje, to tylko chwilowy trend, czy realna potrzeba? Czy jest sens podejmować ten wysiłek, skoro maluchy są jeszcze na etapie, w którym ich język ojczysty wymaga szlifowania? W końcu, jakie metody zastosować, aby nauka była przyjemna i efektywna, a dziecko nie zniechęciło się na początku przygody językiem obcym?
Spróbujmy rozwiać te wątpliwości.
Jak uczy się dziecko, a jak dorosły?
Przyswajanie języka obcego przez dorosłych i dzieci różni się w wielu aspektach. Dotyczy to przede wszystkim kontekstu, w jakim się komunikujemy. Przedszkolak uczy się przez zabawę, a nie z myślą, że gdzieś będzie te umiejętności wykorzystywał. Zajęcia traktuje jako formę rozrywki i nie jest nawet świadomy procesu uczenia się. Nie dostrzega wielkiej różnicy między nauką języka ojczystego a obcego, o ile tylko zajęcia prowadzone są głównie w języku docelowym.
Tę naturalność nauki można zachować, ponieważ dziecko nie analizuje i nie dokonuje syntez jak dorosły, tylko po prostu używa języka do porozumiewania się. Współczesne techniki nauczania wdrażane na zajęciach pozwalają wykorzystywać te cechy. Poprzez piosenki, historyjki i materiały audiowizualne dzieci osłuchują się z naturalnymi dialogami i je naśladują. Odgrywają też scenki używając do tego zabawek i materiałów ze swojego dziecięcego świata. Nauczyciel wykorzystuje to w swojej pracy, stwarzając okazje dla małego ucznia do częstego powtarzania wyrażeń, krótkiej naturalnej wymiany zdań. Chociażby:
– Can I have a book? – Mogę dostać książkę? (uczeń)
– Here you are! – Proszę! (nauczyciel)
– Thank you! – Dziękuję! (uczeń)
Kolejna kwestia: dzieci są bardziej spontaniczne i nie boją się popełniać błędów. Dorośli mają większe zahamowania związane ze strachem przed pomyłką i ewentualną krytyką. Maluchy nie odczuwają też presji czasu, nie stresują się nadchodzącym egzaminem, rozmową kwalifikacyjną albo innym wydarzeniem, w czasie którego będą wykorzystywać nabyte umiejętności. Także dzięki temu łatwiej im w się pełni „zanurzyć” w języku.
Różnica dotyczy też motywacji do nauki. W przypadku dzieci często będzie to zwykła ciekawość albo pochwała ze strony nauczyciela czy rodzica.
Co ciekawe, najpopularniejsza obecnie w nauczaniu dorosłych metoda komunikatywna pokrewna jest tym, które od dawna stosowane są w nauczaniu dzieci. Też dąży się do osadzenia uczącego się w naturalnym kontekście, zaprasza od odgrywania improwizowanych scenek na podstawie materiałów dydaktycznych, takich jak autentyczne artykuły z gazet albo filmiki. Dawniej dorośli poznawali język w kontekście jego gramatycznej struktury, budowy zdań i przy wykorzystaniu umiejętności syntezy informacji. Te metody nadal mają swoich zwolenników i wśród nauczycieli, i uczących się, ale nowoczesne trendy zmierzają w inną stronę.
Kiedy najlepiej zacząć naukę języka obcego?
Przede wszystkim trudno jednoznacznie określić, jaki wiek będzie idealny na rozpoczęcie przygody z językiem obcym. Opinie są bardzo podzielone, nawet wśród specjalistów. Część psychologów twierdzi, że dziecko powinno zacząć naukę jak najwcześniej, około 2-3 roku życia, a to ze względu na etap rozwojowy mózgu, który jest wtedy wyjątkowo elastyczny i podatny na przyjmowanie nowych bodźców. Tym samym nauka jest szybsza, naturalniejsza i bardziej efektywna, również w rozumieniu długofalowym. Nabywanie umiejętności językowych powinno odbywać się przed zakończeniem tzw. okresu krytycznego, który następuje w momencie wejścia w okres dojrzewania. Po tym czasie proces nauki bardziej długotrwały i wymagający większego wysiłku, choć oczywiście może zakończyć się powodzeniem. Podejmując decyzję odnośnie rozpoczęcia nauki przez dziecko, po prostu warto zrobić sobie bilans plusów i minusów nowej dla malucha sytuacji. A plusów wydaje się być więcej, więc może warto spróbować?
Co zyskuje dziecko dzięki nauce języka obcego?
Oprócz osłuchania z językiem, ćwiczenia pamięci i szansy na wykształcenie pięknej wymowy, dziecko zyskuje szereg innych korzyści. Rozwija się w kontekście społecznym i kulturowym, uczy się interakcji z rówieśnikami i zasad obowiązujących w grupie (w przypadku kursów grupowych). Umiejętnie motywowane, skojarzy naukę języka z dobrą zabawą, z czymś, co przychodzi naturalnie i bezstresowo. W przyszłości będzie bardziej pewne siebie w kontakcie z językiem obcym. Inaczej niż wielu dorosłych, nie będzie się blokować, gdy przyjdzie mu go używać, zwłaszcza mówić. Korzyści sięgają więc daleko w przyszłość i wykraczają poza samą znajomość języka obcego.
W kolejnej części tego cyklu odpowiemy na pytania związane z wyborem sposobu nauczania dziecka.
