Dobre gry planszowe dla 2 i 3-letnich dzieci

Niedawno pisaliśmy o tym, na co zwracać uwagę kupując gry dla dzieci. Dziś chcemy się zająć bardziej szczegółowym tematem – grami dla najmłodszych, dla dzieci w wieku 2-3 lat. O takie znacznie trudniej. Jest ich na rynku mało, a te, które są, niekoniecznie prezentują wysoki poziom.

Mówiąc o grach dla takich maluchów najpierw trzeba powiedzieć kilka słów o samych dzieciach. Po pierwsze, w tym wieku nie bawią się jeszcze ze sobą nawzajem. Nie są na tyle uspołecznione. Do pewnego czasu bawią się po prostu same. Potem obserwujemy zabawę równoległą, która polega na tym, że maluchy siedzą w tym samym pomieszczeniu, korzystają z tych samych zabawek, czasami nawet się naśladują, ale nie ma jednak między nimi bezpośrednich interakcji. Oczywiście, niektóre dzieci rozwijają się szybciej, ale generalnie ta zasada się sprawdza.

Druga ważna kwestia jest taka, że małe dzieci nie umieją jeszcze grać według reguł. Raczej eksperymentują stawiając pytanie „co się stanie, jeśli zrobię w ten sposób?” niż wnioskują „jeśli tak zrobię, to skutek będzie taki”. Przykładowo będą chciały przesuwać pionki po torze gry zgodnie z własnymi potrzebami, a nie na podstawie rzutu kostką. A gry tym się różnią od luźnej zabawy, że mają swoje reguły i trzeba ich przestrzegać.

To wszystko oznacza, że gry dla najmłodszych muszą się różnić od tych, które znamy. Nie chodzi tylko o to, by były prostsze. One muszą się mieścić gdzieś na styku z luźną, pozwalającą na improwizację zabawą.

Takie proste gry uczą dzieci przede wszystkim dwu rzeczy: gry według reguł oraz tego, czym są zwycięstwo i porażka. Obie przenoszą się na codzienny trud wychowania. W końcu „Możemy rysować po kartkach, ale nie po ścianach” albo „Najpierw posprzątajmy pokój, a potem pójdziemy się pobawić” to też są reguły. W życiu dzieci wiele będzie też sukcesów i niepowodzeń. Radzenie sobie z tymi ostatnimi to szczególnie ważna umiejętność i warto poświęcić czas, by ją u dzieci wykształcić. Gry mogą pomóc.

Oprócz tego gry, w zależności od swoich przepisów, mogą też pomagać we wszechstronnym rozwoju dziecka. 2-latek słabiej sobie radzi albo w ogóle nie radzi z wieloma rzeczami, które dla nas są oczywiste: ma ubogie słownictwo, nie umie liczyć, nie rozumie następstwa czasowego, nie odróżnia przyczyny i skutku, ma niską sprawność manualną itd.

Zobacz też Po czym poznać dobrą grę planszową dla dzieci?

Można powiedzieć, że w przypadku 2-letniego dziecka każda gra może być grą edukacyjną. Jakie różne elementy może mieć więc gra?

Zręcznościowe. Zestawianie ze sobą elementów, operowanie drobnymi przedmiotami, próby łączenia w ruchach precyzji i szybkości, zadania gimnastyczne. Takie gry uczą koordynacji ręka-oko, sprawności manualnej, refleksu i wspierają ogólny fizyczny rozwój dziecka.
Pamięciowe. Zapamiętywanie wyglądu elementów gry, ich pozycji względem siebie, albo nawet po prostu kolejności, w jakiej trzeba wykonywać czynności w trakcie rozgrywki – te ćwiczenia rozwijają pamięć i umiejętność stosowania strategii zapamiętywania (mnemotechnik).
Matematyczne. Nie chodzi tylko o znajomość cyfr, ale i bardziej podstawowe kwestie, jak rozumienie koncepcji ilości, odróżnianie jednego od wielu, więcej od mniej, albo nawet „taki sam” od „inny”. To właśnie przykład takich najbardziej podstawowych zdolności umysłowych, które nabywa się w trakcie wczesnego dzieciństwa.
Językowe. Konieczność nazywania rzeczy (to są klocki), określania relacji między innymi (ten jest większy) albo wykonywania różnych działań (przesuń go) – to wszystko sprawia, że dziecko rozwija także swoje słownictwo i gramatykę. Nawiasem mówiąc, gdy rodzic jest zaangażowany to każda zabawa z dzieckiem może być językowa.
Narracyjne. W niektórych grach wymagane jest ułożenie elementów w określonej kolejności, np. ilustrację banana w całości, obranego, a na koniec częściowo zjedzonego. Trochę bardziej zaawansowane gry każą budować historie na podstawie wylosowanych obrazków. To wszystko pomaga dzieciom zrozumieć ideę przeszłości i przyszłości (np. czym się różnią wczoraj i jutro) albo to, że przyczyna poprzedza skutek. Ćwiczy też ich wyobraźnię i zdolność przewidywania.
Kooperacyjne, czyli takie w których gracze nie grają przeciw sobie. Wspominaliśmy, że małe dzieci są w pewnym sensie samotnikami, nawet gdy bawią się z innymi. Wszelkie gry zaczynają ich uspołeczniać, a kooperacyjne przygotowują do współpracy, do realizowania celów razem z innymi.

Większość gier dostępnych na rynku przeznaczonych jest dla starszych dzieci, co najmniej 4- i 5-letnich. Jak jednak widzicie, można też znaleźć takie dla młodszych. Mogą one być nie tylko doskonałą zabawą, ale i znakomitym sposobem na wspieranie umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego rozwoju naszych dzieci.