Jak chronić się przed smogiem
Jak chronić się przed smogiem

Jak chronić się przed smogiem

W ostatnim czasie głośno jest o smogu, zjawisku związanym z wysokim stężeniem zanieczyszczeń w powietrzu. Ludzie zakładają maski z filtrami powietrza, rodzice nie wypuszczają dzieci na podwórko, głowy miast ustanawiają dni darmowych przejazdów w komunikacji miejskiej, a władza na szczeblu rządowym kreuje nowe pomysły, jak tego palącego problemu się pozbyć. Odpowiedzmy więc sobie: czym tak naprawdę jest smog? Dlaczego dopiero w ostatnich latach słyszymy o jego nadmiernej obecności? Jak bardzo smog wpływa na zdrowie? Czy można się przed nim uchronić?

Na te wszystkie pytania postaramy się udzielić odpowiedzi w tym krótkim artykule będącym syntezą naukowej literatury w tym ostatnio gorącym temacie.

Zobacz koniecznie FILM umieszczony na końcu tego wpisu!

Czym jest smog?

Smog to nic innego, jak dwa niekorzystne zjawiska występujące w jednym czasie. Pierwsze to zanieczyszczenia powietrza na skutek działalności ludzkiej (ogrzewanie domów starymi piecami, duże wykorzystanie węgla oraz spaliny samochodowe). Drugie to niekorzystne warunki atmosferyczne: zamglenie, bezwietrzna pogoda, duża wilgoć. To wszystko powoduje, że w nieruchomym powietrzu utrzymują się w dużym stężeniu groźne dla zdrowia, rakotwórcze związki, takie jak benzopireny, dioksyny i furany, a także cząstki metali ciężkich oraz pyły oznaczane skrótami PM10 i PM2,5 (liczby wskazują na rozmiar ziaren w mikrometrach). „Grubszy” pył PM10 może dotrzeć do górnych dróg oddechowych i płuc, natomiast drobniejszy PM2,5 może przeniknąć nawet do krwi.

Słaba jakość opału przyczynia się do zatruwania powietrza (fot.pixabay).

Przyczyny smogu

W Polsce mamy do czynienia z tzw. smogiem londyńskim, występującym w umiarkowanej strefie klimatycznej późną jesienią i zimą. Głównym jego producentem są gospodarstwa domowe. Prawie 3 miliony pieców i kotłów na paliwa stałe w polskich domach odpowiada za połowę całkowitej emisji pyłów PM10 i PM2,5 oraz 85% emisji mieszanki benzopirenów, dioksyn, furanów i innych szkodliwych substancji. Winne są temu i stare modele urządzeń, i opał, który do nich wrzucamy. Typowy Polak ogrzewa swój dom węglem, drewnem, ekogroszkiem, a nawet śmieciami. Każdy z tych nośników powoduje emisję szkodliwych toksyn do środowiska. Ale czy można winić tylko ludzi? Niektórych po prostu nie stać na opał wysokiej jakości. Problem ma też swoje przyczyny w polityce energetycznej państwa. To właśnie na szczeblu rządowym zapadają decyzję kreujące proekologiczne rozwiązania dla obywateli. Dopłaty do pieców gazowych, instalacji na odnawialne źródła energii (OZE), termoizolacji budynków wpływającej na wzrost efektywności energetycznej stanowiłyby ważny krok ku normalności. Brak jasnej wizji i wsparcia władz samorządowych powoduje, że sytuacja ostatnimi miesiącami robi się naprawdę kryzysowa.

Smog rzadko dociera daleko od skupis ludzkich i przemysłowych – warto więc pomyśleć o wycieczce.

Skutki smogu

Prawie co dzień słyszymy w wiadomościach o bardzo złej jakości polskiego powietrza. Czy oznacza to, że smog jest w Polsce czymś nowym? Oczywiście, że nie. Problem ten jest obecny już od paru lat, aczkolwiek wzrasta świadomość tego zagrożenia wśród obywateli i mediów. Polska to kraj, który ma najbardziej zanieczyszczone powietrze w Unii Europejskiej (np. Warszawa już teraz jest bardziej „zesmogowana” niż 31-krotnie większy Pekin, nieraz podawany jako przykład zatrutego miasta). Stąd wiele problemów natury politycznej i ekonomicznej (zobowiązania wobec nadrzędnej wspólnotowej polityki energetycznej), ale przede wszystkim zdrowotnej.

Zanieczyszczenie powietrza w Polsce powoduje przedwczesną śmierć 45 tys. osób rocznie. Poza tymi skrajnymi przypadkami smog przyczynia się do szeregu uciążliwych objawów, takich jak: duszności (groźne zwłaszcza dla astmatyków), łzawienie, zaburzenia pracy układu krążenia, podrażnienia skóry. Niestety, smog zwiększa ryzyko wystąpienia chorób nowotworowych, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc czy zmniejszenie masy urodzeniowej płodu. Według wyliczeń HEAL (dużej organizacji analizującej zależność zdrowia od wpływów środowiskowych) w Rzeszowie około 13-14% nowotworów płuc powodowanych jest przez zanieczyszczenie powietrza. Ciekawa jest też zależność, że smog nie dotyczy tylko wielkich ośrodków miejskich, ale jest też obecny w mniejszych miejscowościach i to czasami na większą skalę.

W trakcie smogu można założyć maskę – ale niektóre raczej poprawiają samopoczucie niż faktycznie chronią przed zanieczyszczeniami.

Ochrona przed smogiem

W świetle powyższego, co przykładowy Kowalski może zrobić dla sąsiada, by mu oszczędzić podtruwania? Odpowiedź mogłaby być prosta, gdyby zależała tylko od Kowalskiego – niestety problem jest bardziej złożony. Łatwo się mówi o ograniczeniu w stosowaniu paliw stałych,  wykorzystaniu OZE w gospodarstwach domowych,  wyeliminowaniu odpadów w procesie ogrzewania domu, elektromobilności, i nieskoemisyjnym modelu gospodarki (przemysłu) jeśli nie bierze się pod uwagę interesu ekonomicznego obywatela. Prawda jest taka, że póki rządowe programy dotyczące smogu i zwiększenia udziału czystej energii w polskiej energetyce nie wejdą w życie problem, będzie się utrzymywał. Jednak my możemy zrobić coś, co ochroni nas i nasze dzieci przed negatywnymi skutkami zanieczyszczenia powietrza. Oto kilka rad dla rodziców, które mogą się przydać w te „zasmogowane” dni:

  • Sprawdzaj jakość powietrza na stronach Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska https://powietrze.podkarpackie.pl/ i https://powietrze.gios.gov.pl/pjp/warnings,
  • Pamiętaj, że nos dziecka jest naturalnym filtrem dlatego zachęcaj je do oddychania właśnie nim,
  • Niech dziecko dużo pije, wilgotne ściany gardła przechwycą część zanieczyszczeń,
  • W dniach kiedy dane WIOŚ informują o znacznym stężeniu zanieczyszczeń w powietrzu postaraj się do minimum ograniczyć wyjścia dziecka na zewnątrz,
  • Wspólne wycieczki do lasów – oaz czystego powietrza – na pewno pozytywnie wpłyną na twoje dziecko,
  • Unikaj ruchliwych miejsc i traktów ulicznych, gdzie znajduję się więcej zanieczyszczeń produkowanych przez samochody; szukaj miejsc z dala od ulic, miejsc gdzie jest najwięcej drzew
  • Stosuj odpowiednią dietę niwelującą działanie wolnych rodników – produkty bogate w witaminy A, C i E,
  • W dni, kiedy smog nad miastem jest duży, nie wentyluj pomieszczeń w domu.
  • Zakup maskę anty-smogową z filtrem – ceny na rynku wahają się od 5 złotych za prostą maskę aż do 300 złotych za bardziej wyspecjalizowane maski.

„W ciągu najbliższego roku, to szacunki m.in. Komisji Europejskiej, ponad 40 tys. Polaków umrze przedwcześnie z powodu stanu polskiego powietrza” – https://onet.tv/i/dowiedzsie/w-tym-roku-z-powodu-smogu-dzieci-znow-zachoruja-a-dorosli-umra/et3rqn

Related posts

1 Comment

Leave a Reply

Skip to content